Ο πολιτισμός της... κλειδαρότρυπας
Από τον Γιώργο Κ. Καββαδία «Η προστασία του ιδιωτικού απορρήτου επιδεινώθηκε και το θεμελιώδες αυτό δικαίωμα είναι σήμερα εύθραυστο και εκτεθειμένο». Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της έκθεσης διεθνών οργανισμών που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα 28 Ιανουαρίου, με αφορμή την ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Κι αυτό μάλλον εξωραϊζει τη συγκυρία που χαρακτηρίζεται από ένα κλίμα νοσηρό και αποκρουστικό, με όσα ακούγονται και προβάλλονται για την «ιδιωτική ζωή» πολιτικών, εκδοτών και δημοσιογράφων. Σεξουαλικές σκηνές και ιδιωτικές συζητήσεις προβάλλονται μέσα από το Διαδίκτυο ή ακόμα και από το... εθνικό τηλεοπτικό δίκτυο, αφού ο ένας συνάδελφος ή φίλος «δίνει» τον άλλον βορά σε δημόσιο θέαμα.Ολα αυτά είναι η κορυφή του παγόβουνου, αφού είναι αλήθεια ότι βαθμιαία και σταθερά η σύγχρονη κοινωνία έχει εξελιχθεί σε μια κοινωνία αυστηρής επιτήρησης και ελέγχου ακόμα και της προσωπικής ζωής, όπως την περιγράφει ο Τζορτζ Οργουελ στο «προφητικό» 1984, αλλά και στα νεότερα χρόνια ο Μισέλ Φουκό αναλύοντας το «Πανοπτικό». «Ο Μεγάλος Αδελφός σε βλέπει». Αυτό το σύνθημα χαρακτηρίζει την οργουελιανή κοινωνία στην οποία η εξουσία, ο «Μεγάλος Αδελφός» διαθέτοντας ακόμα και «Αστυνομία της Σκέψης» μπορεί να ελέγχει μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας τη ζωή κάθε πολίτη. Σύμφωνα με τον Μ. Φουκό, το «Πανοπτικό» αποτελεί μια μορφή οργάνωσης της κοινωνίας όπου η εξουσία παρακολουθεί τα πάντα.Και είναι αλήθεια ότι ζούμε σε μια εποχή ομοιομορφίας, κομφορμισμού και αλλοτρίωσης. Η παγκοσμιοποίηση της παρακολούθησης εξελίσσεται σε μοντέρνα διαστροφή. Ο πολιτισμός της παρακολούθησης και της «κλειδαρότρυπας» προωθείται από πανίσχυρους προπαγανδιστικούς μηχανισμούς. Αλλωστε, ας μη μας διαφεύγει ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση οικοδομείται με διεθνείς συμφωνίες καταστολής, όπως την περιβόητη Σένγκεν και άλλες. Από το Echelon, το σύστημα παρακολούθησης στην Ευρώπη με 120 κατασκοπευτικούς δορυφόρους, μέχρι το Carnivare («σαρκοφάγος»), το πρόγραμμα των ΗΠΑ δίνεται η δυνατότητα στον «Μεγάλο Αδελφό», στην εξουσία να επιτηρεί και να ελέγχει τα πάντα....Είναι ανησυχητικό το ότι οι όποιες θεσμικές κατακτήσεις συμβαδίζουν με τις νέες μορφές βιασμού των ατομικών δικαιωμάτων που πηγάζουν από τη χρήση της τεχνολογίας ως «παντεπόπτη» της ζωής των πολιτών. Και το πιο ανησυχητικό είναι το ότι παράλληλα με τους μηχανισμούς επιτήρησης και ελέγχου που διαθέτει η εξουσία, ο πολιτισμός της παρακολούθησης και «κλειδαρότρυπας» διαχέεται παντού. Από τον δορυφόρο μέχρι το κινητό ανοίγει ο δρόμος για την εισβολή του «Μεγάλου Αδελφού» στο σπίτι, στην εργασία, στο σχολείο, παντού. Από τις «σοβαρές» ενημερωτικές εκπομπές μέχρι τα τηλεπαιχνίδια προβάλλεται μια νέα αντίληψη ζωής: το life style της κάμερας γίνεται μόδα.Πώς και με ποιες προϋποθέσεις μπορούν οι επιτηρούμενοι και ελεγχόμενοι να απαλλαγούν από τις ψευδαισθήσεις ελευθερίας και να αντισταθούν σε κάθε μορφή καταπίεσης; Το σύνθημα «κάτω ο Μεγάλος Αδελφός» του Οργουελ είναι μια αφετηρία.
