Η ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Από τον Γιώργο Κ. Καββαδία, εκπαιδευτικό –ερευνητή. http://gkavadias.blogspot.com
Παρά ήταν στραβό το κλήμα, αφού η Ελλάδα κατείχε σταθερά μια από τις τελευταίες θέσεις στον πίνακα της παγκόσμιας κατάταξης, όσον αφορά τις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση, ήρθε και το Μνημόνιο που εφαρμόζεται από τη «τριμερή» κυβέρνηση με αποτέλεσμα την χρεοκοπία της δημόσιας εκπαίδευσης. Οι δαπάνες για την παιδεία ήταν ανέκαθεν «ο μεγάλος ασθενής» του κρατικού προϋπολογισμού.
Την τελευταία δεκαπενταετία (1995-2010), κυμαίνονται μεταξύ 3,14 και 3,61 % του ΑΕΠ, ενώ την δεκαετία 1984-1994 κυμάνθηκαν από το 3,52 ως το 4,22 % του ΑΕΠ. Πέρυσι στον προϋπολογισμό του 2011, σημειώθηκε μείωση – ρεκόρ και για πρώτη φορά το ποσοστὀ των δαπανών διαμορφώθηκε κάτω από το 3% του ΑΕΠ και συγκεκριμένα στο 2,96%. Ακόμα πιο δραματική είναι η φετινή μείωση των δαπανών στο 2,75% του ΑΕΠ (ή 3,39 % στις δαπάνες του τακτικού προύπολογισμού). Με τις ευλογίες της Ε..Ε. και του ΔΝΤ στόχος είναι να μειωθούν μέχρι το 2015 στο 2,23 %. Και ας προέβλεπαν, όχι μόνο οι εξαγγελίες της κυβέρνησης, αλλά και οι δεσμεύσεις απέναντι στην Ε.Ε., αύξηση μέχρι το 2013 στο 5% επί του ΑΕΠ, να πλησιάσει, δηλαδή, το μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε.
Τις δραματικές περικοπές βιώνουν εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές στην καθημερινότητα της λειτουργίας των σχολείων. Μειώθηκαν οι επιχορηγήσεις των σχολικών επιτροπών μέχρι και 60%, με αποτέλεσμα την πτώχευση του δημόσιου σχολείου και την αδυναμία του να ανταποκριθεί στις στοιχειώδεις ανάγκες. Οι γονείς καλούνται να συμβάλλουν οικονομικά στην αγορά καθημερινών ειδών πρώτης ανάγκης για τη λειτουργία του σχολείου την ώρα που το φαινόμενο του υποσιτισμού παίρνει εκρηκτικές διστάσεις και οι λιποθυμίες μαθητών στις σχολικές αίθουσες διαστάσεις επιδημίας. Συν τοις άλλοις όλα αυτά σημαίνουν οικονομική αφαίμαξη των οικογενειών και όξυνση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Πιο απλά υψηλότερα εμπόδια για τα παιδιά από τις φτωχότερες τάξεις και στρώματα. Έτσι ανοίγονται οι δρόμοι της απο-μόρφωσης και της εγκατάλειψης του δημόσιου σχολείου.
Ο οικονομικός στραγγαλισμός αποκαλύπτει ότι η κυβέρνηση εκτελεί ένα συμβόλαιο θανάτου της δημόσιας εκπαίδευσης. Την προηγούμενη χρονιά καταργήθηκαν 1.933 σχολεία, καταργήθηκαν ή υποβαθμίστηκαν δομές «ενίσχυσης» των μαθητών, όπως η Πρόσθετη διδακτική στήριξη, η διδασκαλία ξένων γλωσσών, Σ.Ε.Π. κ.α. Τη διετία 2010 -2011 έγιναν 3.400 προσλήψεις, ενώ συνταξιοδοτήθηκαν πειθαναγκαστικά 17.500. Σύνολο εκπαιδευτικών 160.000 (περίπου 10% μείωση). Η νέα σχολική χρονιά ξεκίνησε χωρίς βιβλία. Μέχρι τα Χριστούγεννα δεν θα έχει ολοκληρωθεί η αποστολή τους. Η κυβέρνηση κατάργησε τον οργανισμό που τα εκδίδει. Οι οικονομικοί περιορισμοί δημιούργησαν αυτό το πρωτοφανές χάος και οι μαθητές διδάσκονται από φωτοτυπίες! Οι αποδοχές των εκπαιδεδυτικών ήταν πριν τις περικοπές οι μισές (50%) των ευρωπαίων συναδέλφων τους. Και οι περικοπές θα μειώσουν τους μισθούς τους μέχρι και 40%! Σύμφωνα με έκθεση που παρήγγειλε το Υπουργείο Παιδείας στον ΟΟΣΑ, για όλα τα δεινά της εκπαίδευσης στην Ελλάδα ευθύνονται οι εκπαιδευτικοί και όχι οι εφαρμοζόμενες πολιτικές εδώ και πολλά χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό πως στην έκθεση του ΟΟΣΑ προβάλλεται ως πρώτο μέτρο η αύξηση του εργασιακού φόρτου των εκπαιδευτικών μέσω και της αύξησης του ωραρίου των εκπαιδευτικών. Να σημειώσουμε πως οι Έλληνες εκπαιδευτικοί διδάσκουν ακριβώς τόσες ώρες όσος είναι και ο Ευρωπαϊκός μ.ο. (18,4 ώρες/βδομάδα, στοιχεία δικτύου Ευρυδίκη).
Την ίδια ώρα η διασπάθιση του δημοσίου χρήματος παίρνει διαστάσεις σκανδάλου. Ο προϋπολογισμός του 2012 προβλέπει αύξηση κατά 16,4% (100 εκατ. Ευρώ) για το NATO, κατά 67% (1 δισ.) για εξοπλιστικά προγράμματα και 4,4% (2,2) για το υπουργείο "προστασίας" του πολίτη. Αλλά και στην εκπαίδευση εκατομμύρια σκορπά το Υπουργείο Παιδείας σε ημετέρους για προγράμματα πρόχειρης και … γρήγορης επιμόρφωσης. Χαρακτηριστικό είναι ότι η κυβέρνηση δίνει 1.648.827 ευρώ ως μέρος της τακτικής συνεισφοράς της Ελλάδας στο Διεθνή Οργανισμό Γαλλοφωνίας, τη στιγμή που η γαλλική γλώσσα μπαίνει στο περιθώριο στα ελληνικά σχολεία!
Η υποχρηματοδότηση και η αποκέντρωση της εξεύρεσης πόρων είναι οι θεραπαινίδες του οράματος του «νέου σχολείου» και προδιαγράφουν με ακρίβεια την ταξική του κατεύθυνση. Η πολιτική «αποσύρεται το κράτος – να αναλάβουν οι γονείς, οι τοπικές κοινωνίες (ιδιώτες, εταιρίες) και οι εκπαιδευτικοί» στο όνομα της «αποκέντρωσης» και του Καλλικράτη εφαρμόζεται από την κυβέρνηση. Με τη λογική του «λιγότερου κόστους» και στο βωμό της αγοράς μετατρέπεται η εκπαίδευση σε εμπόρευμα και οι γονείς και μαθητές σε πελάτες ιδιωτών. Το σχολείο συνθλίβεται στην μέγγενη των αγορών με τους Δήμους να εκλιπαρούν για χορηγούς. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι κάτω από το βάρος των δυσβάστακτων λειτουργικών εξόδων πολλά σχολεία θα αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο του αφανισμού. Oι αναδιαρθρώσεις στην εκπαίδευση σκοπεύουν στη δημιουργία ενός σχολείου ελάχιστου κόστους και υψηλού κέρδους. Tο φτηνό σχολείο είναι αποτέλεσμα της υποχρηματοδότησης της εκπαίδευσης και συνδέεται με την αγοραία λογική της συρρίκνωσης του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης.
Δεν είναι τυχαίο ότι το θεσμικό πλαίσιο που προωθεί το Υπουργείο Παιδείας μετατρέπει τους διευθυντές των σχολείων σε μάνατζερ που θα ελέγχουν και θα καθορίζουν σχεδόν τα πάντα μέσω της αξιολόγησης. Επιδιώκει να καταργήσει τη συλλογικότητα και το δημοκρατικό τρόπο λήψης των αποφάσεων στους συλλόγους διδασκόντων, να περιορίσει τις αρμοδιότητες του συλλόγου διδασκόντων.
